Özbekistan’ın kültürel mirası, Türk tasarımcıların çağdaş müzecilik anlayışıyla geleceğe taşınıyor. Özbekistan’ın kültürel kalkınma vizyonuna katkı sağlayacak müze ve anıt projelerini hayata geçiren Outdoor Factory Baştasarımcısı Sinan Turaman ile ekibi, Taşkent ve Semerkant’ta tasarladıkları Özbekistan Devlet Tarih Müzesi, İmam Buhari Müzesi ve İslam Medeniyetleri Merkezi’nde tarih ile teknolojiyi aynı zeminde bir araya getiriyor. Projelerde dijital etkileşim alanları, mapping sistemleri ve sesli hikâye anlatımı gibi unsurlar kullanılarak ziyaretçilere klasik müze anlayışının ötesinde bir deneyim sunuluyor.
Özbek halkının üç bin yıllık tarihinin izlerini taşıyan Bağımsızlık Anıtı bu projelerin ilki. Sinan Turaman ve ekibi tarafından ülkenin 30. Bağımsızlık Günü dolayısıyla tasarlandı ve 2021’da açıldı. Ülkenin geçmişine açılan en önemli kapılardan biri olan Özbekistan Devlet Tarih Müzesi, Turaman ve ekibi tarafından tasarlanıyor. Orta Asya bölgesinin köklerini, kültürel birikimini ve uygarlık yolculuğunu yeniden gözler önüne sermeye hazırlanan müzenin koleksiyonunda 350 binden fazla eser yer alıyor. İçerisinde türbe, cami ve müze barındıran Semerkant’taki İmam Buhari Kompleksi’nde bulunan İmam Buhari Müzesi ise dijital hikâye anlatımlarıyla harmanlanarak inancın, bilginin ve tarihsel sürekliliğin mekânı olarak düzenleniyor.
Projeler sürüyor
Taşkent ve Semerkant’taki imza eserlerin serüveni için Outdoor Factory Baştasarımcısı Sinan Turaman, Bağımsızlık Anıtı’yla ülkede kendilerine olan ilginin arttığını ve çok daha farklı proje taleplerinin gelmeye başladığını söylüyor. Müzecilik ile şehir mimarisinde anıt ve park gibi simge yapılarda güçlü olduklarını dile getiren Turaman; Tarih Müzesi, İmam Buhari Müzesi ve İslam Medeniyetleri Merkezi’nin projelerine devam ettiklerini anlatıyor. Yalnızca Türkiye ve Özbekistan’da değil, dünyanın birçok ülkesinde de tasarımlara imza attıklarını ve beş yıldır Özbekistan’da olduğunu belirten Turaman “Neredeyse kendi tarihimden çok Özbekistan tarihini, şehirlerini ve sokaklarını bilir oldum. Bu nedenle devlet yönetiminin sürekli bir yerlere simge yapılar tasarlamam, Türkiye ve dünyadaki deneyimlerimizi buraya aktarmam gibi istekleri oluyor. Biz de bunları hayata geçirmeye çalışıyoruz. Araştırırken kendilerinin de bilmediği bilgiler karşımıza çıkıyor. İslam Medeniyetleri Merkezi’nde tarihi araştırıyoruz, buradaki âlimlerle çalışıyoruz. Onlarla çok iyi ekip olduk. Kalabalık bir ekibimiz var. Bu görüntünün arkasında 200-250 kişi bulunuyor. Hem İstanbul’dan hem Özbekistan’dan destekler var. Özbek halkıyla, buradaki hocalarla, profesörlerle, âlimlerle, devlet büyükleriyle koordineli çalışıyoruz” diyor. AA Taşkent-Özbekistan
‘Her bir hikâye deneyimleniyor’
Outdoor Factory Baştasarımcısı Sinan Turaman, İslam Medeniyetleri Merkezi’nin müze alanının 7 bin 500 metrekare olduğunu ve İslamiyet öncesi, birinci, ikinci ve üçüncü rönesans olarak dört bölümü ayrıldığını söyleyerek müzeyi anlatırken “İslamiyet öncesi salonu biz yaptık. Burayı bize vermelerindeki sebebi sanırım Özbekistan’ın üç bin yıllık tarihini, daha önce yaptığımız Tarih Müzesi’ndeki deneyimimizi buraya çok rahatça aktarmamız. Bu salonu 45 gün gibi çok kısa bir sürede tamamlamayı başardık. Başarımızın en büyük sebebi, tarihini iyi bilmemiz ve deneyim sahibi olmamız. Ne yapacağımızı, nereye neyi konuşlandıracağımıza hâkimiz. Sadece burada daha fazla teknoloji kullandık. Müzeyi etnografik müzeden ziyade, teknolojiyi kullanarak daha sarmal şekilde tasarladık. Her bir bölümde ziyaretçilerin tarihle etkileşimde, iletişimde olmasını istedik” ifadelerini kullanıyor. Semerkant’taki İmam Buhari Müzesi’yle ilgili ise Turaman, “Günümüz teknolojisiyle tarihi, geçmişi birleştirerek ziyaretçilerin her bölümü, her bir hikâyeyi deneyimleyeceği bir köprü kurmayı tercih ettik. Sadece okuyarak ya da ezbere dayalı araştırmalardan ziyade, ziyaretçilerin deneyimlenebileceği teknolojik ürünler kullandık” diyor. Turaman, İslam Medeniyetleri Merkezi’nin 15 Kasım’da, Tarih Müzesi’nin de aralık ayında açılabileceğini sözlerine eklerken İmam Al-Maturidi’nin müzesinin tasarımına başlayacaklarını belirtiyor.
