Yapılan yeni araştırmaya göre dünya, sera gazı salımlarına bağlı ilk yıkıcı iklim eşiğini aştı. Uluslararası araştırmacılardan oluşan bir ekip, dünya genelinde sıcak su mercan resiflerinin artık geri dönüşü olmayan bir noktaya ulaştığını açıkladı. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı COP30 öncesinde yayımlanan Küresel Eşik Noktaları Raporu 2025, iklim sisteminde kritik eşiklerin aşılmaya başladığını ortaya koyuyor. Bu eşikler arasında küresel buz kaybı, Amazon yağmur ormanlarının yok olması ve hayati öneme sahip okyanus akıntılarının çökme riski bulunuyor. Küresel iklim alarm veriyor
Bu noktalar aşıldığında, iklim koşullarında kendini sürdüren ve geri döndürülemez değişiklikler meydana geliyor. Ancak rapor, enerji sisteminde ve yeşil teknolojilerin yaygınlaşmasında gözlemlenen pozitif eşik noktalarına da dikkat çekiyor. Rapor, dünyanın Paris İklim Anlaşması’nda belirlenen sanayi öncesi döneme kıyasla 1,5°C’lik sıcaklık artışı sınırını aşacağını öngördüğünü belirterek, insanlığın “yeni bir gerçekliğe” girdiğini ifade ediyor.
Öte yandan mercan resiflerinin deniz yaşamının dörtte birini barındıran ve milyardan fazla insana gıda ve gelir sağlayan kritik ekosistemler olduğu biliniyor. Yükselen deniz sıcaklıkları, yıllardır bu resiflerde kitlesel beyazlama ve ölümler meydana getiriyordu. 2023’te yaşanan şiddetli deniz sıcak dalgaları ise tarihin en yıkıcı beyazlama olaylarını tetikledi ve mercanlar artık termal eşiklerini aştı. Rapor, yaygın ölümlerin neredeyse kesin olduğunu ancak bazı önleyici adımların kayıpları sınırlayabileceğini ve küçük koruma alanları oluşturabileceğini belirtiyor.
Raporda “Küresel ortalama yüzey sıcaklığını mümkün olan en kısa sürede 1,2 dereceye ve nihayetinde en az 1 dereceye düşürmediğimiz sürece, sıcak su mercan resiflerini anlamlı ölçekte koruyamayacağız” denildi. Raporda, sera gazlarında hızlı ve beklenmedik kesintiler yapılmadığı takdirde önümüzdeki 10 yıl içinde 1,5 derecelik üst sınıra ulaşılacağı belirtiliyor. Küresel ısınma şu anda yaklaşık 1,4 santigrat derece. Rapor, Karayipler’deki mercan resiflerini örnek gösteriyor. Bu bölgeler, aşırı hava olayları, aşırı avlanma ve yetersiz kanalizasyon ve kirlilik yönetimi gibi çok sayıda baskıyla karşı karşıya. Uzmanlar mercanların sıcaklık artışına karşı korunması için kanalizasyon yönetimi, deniz koruma alanları ve aşırı avlanmayla mücadele gibi önlemlerin gerekli olduğunu ekliyor. Rapor, mevcut hükümet sistemlerinin bu sorunlarla başa çıkmakta yetersiz olduğunu vurgulayarak, yeni yönetim çerçeveleri ve kurumlar oluşturulması gerektiğini belirtiyor.
